25.02.2011 tarih ve 27857 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan 6111 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 10 uncu maddesinde; ”31.12.2015 tarihine kadar işe alınan her bir sigortalı için geçerli olmak üzere, 01.03.2011 tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince işe alınan ve fiilen çalıştırılanların; işe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmaları, aynı döneme ilişkin işe alındıkları işyerinden bildirilen prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmaları ve bu maddede belirtilen diğer koşulları da sağlamak kaydıyla, 5510 sayılı Kanunda belirlenen prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı, işe alındıkları tarihten itibaren İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır” hükmü bulunmaktadır. 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 10 uncu maddesindeki bu teşvik unsurlarıyla ilgili uygulama esasları, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü’nün 2011/45 sayılı Genelgesi ile açıklanmıştır.
İlgili teşvik maddesine esas olan iki ana unsur bulunmaktadır. Bunlar;
1. İstihdamı arttırmak,
2. Mevcut istihdamın mesleki nitelik seviyesini yükseltmektir.
Buna göre, destek unsurlarından faydalanmak isteyen işverenler; ya mevcut işyerlerindeki istihdamı, işsiz vatandaşları işe alarak arttırmayı sağlayacaklar, ya da yukarıda belirtilen 01.03.2011 tarihinden sonra işe aldıkları sigortalıların çalıştıkları meslekleriyle ilgili mevzuatta belirtilen meslek eğitimlerini ilgili kurum veya kuruluşlar aracılığıyla sağlayarak belgelendirme yoluna gidecekler ve mevzuatın öngördüğü indirimden faydalanacaklardır.
4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 10 uncu maddesinde belirtilen destek unsurlarından faydalanmak için;
a) 1.3.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olması,
b) 18 yaşından büyük olması, (Erkek olması halinde, işe giriş tarihi itibariyle 18 ila 29 yaş aralığında ya da 29 yaşından büyük olup olmadığı)
c) İşe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Kurumumuza verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
d) Fiilen çalışması,
B. İşyeri Yönünden;
a) Özel sektör işverenlerine ait olması,
b) Sigortalının, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması,
c) Yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması,
d) Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kurumumuza verilmesi,
e) Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi
f) Şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Ayrıca, işe giriş tarihi itibariyle veya çalışmakta iken; mesleki yeterlilik belgesine sahip olup olmadığı, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi bitirip bitirmediği, Türkiye İş Kurumunca düzenlenen iş gücü yetiştirme kursunu bitirmiş olup olmadığı, işe alındığı işyerinde mesleki yeterlik veya mesleki ve teknik öğretim ya da İşkur kurs belgesinde belirtilen mesleklerde ya da alanlarda çalıştırılıp çalıştırılmadığı,
Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olup olmadığı hususları destekten yararlanma süresini etkileyen şartlardır.
DESTEK UNSURLARINDAN FAYDALANABİLECEK SÜRE;
1.3.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınan 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadın sigortalılardan, işe giriş tarihi itibariyle;
Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olup belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılan, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı, 48 ay süreyle,
Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olup belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılan ve ayrıca Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı, 54 ay süreyle,
Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirip belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılan, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı, 36 ay süreyle,
Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirip mesleği ile ilgili alanda çalıştırılan ve Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı, 42 ay süreyle,
Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirmeyen ve Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz de olmayanlardan dolayı, 24 ay süreyle,
Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirmeyen, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı, 30 ay süreyle yararlanılabilecektir.
29 yaşından büyük erkek sigortalılar yönünden ise,
4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden 1.3.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınan 29 yaşından büyük erkek sigortalılardan, işe giriş tarihi itibariyle;
Mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren ve belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılan, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı, 24 ay süreyle,
Mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren, mesleği ile ilgili alanda çalıştırılan ve Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı, 30 ay süreyle,
Mesleki yeterlik belgesi almamış veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca işgücü yetiştirme kursunu bitirmemiş, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı 6 ay süreyle, yararlanılabilecektir.
Ayrıca; sigorta primi işveren hissesi desteğinden, belge veya öğrenim durumu haricindeki diğer şartları sağlamış olması nedeniyle yararlanılmakta olan sigortalının, 1.3.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında olmak kaydıyla çalışmakta iken mesleki yeterlik belgesi alması veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi bitirmesi durumunda, belge veya öğrenim durumu ile ilgili şartın çalışmakta iken sağlanmış olması nedeniyle söz konusu sigortalıdan dolayı bahse konu destekten mevcut yararlanma süresine ilave olarak 12 ay süreyle daha yararlanılabilecektir.
DESTEKTEN FAYDALANAMAYACAK SİGORTALI VE İŞYERLERİ;
Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, aday çırak, çırak ve öğrenciler, harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlar, yalnızca işsizlik sigortasına tabi olanlar, yurt dışında çalışanlar, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular, Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler ve iş kaybı tazminatı alanlar hakkında faydalanılamaz. Ayrıca, Genel Bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklara ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri, 4734 sayılı kanundan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerinde/işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı, yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Teşvik kapsamına giren sigortalıların prime esas kazançları üzerinden tahakkuk eden sigorta primlerinin işveren hissesine ait kısmı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Buna göre, destek unsurundan faydalanan sigortalılardan dolayı anılan maddede öngörülen indirimden yararlanılması sırasında, önceki teşvik unsurlarındaki gibi (4447 sayılı Kanunun geçici 7. ve 9. Maddeleri) bu sigortalıların kazançlarının prime esas kazanç alt sınırını aşıp aşmadığı üzerinde durulmayacaktır.
Sonuç olarak, işverenlerimizin bu teşvik unsurlarından faydalanması için yapması gereken başlıca işlemler; 01.03.2011 tarihinden sonra işe aldıkları sigortalıların www.sgk.gov.tr web adresinde e-bildirge sistemindeki sorgulama ekranından destek kriterlerine uyup uymadıklarını incelemektir. Sonrasında işe alınan ve kriterleri uyan sigortalıların işe alındığı tarihten önceki 6 aylık süredeki işyerinin ortalama sigortalı sayısının üzerinde olduğu dönemlerde teşvikten faydalandırılması gerekmektedir. Yani destek kriterlerine uygun bir sigortalının işe alındığı tarihten önceki 6 aylık süredeki o işyerinin ortalaması “50” ise, bu teşvikten faydalanacağı 24 ay boyunca sadece sigortalı sayısı 50’nin üzerinde olan aylarda teşvik indiriminden faydalanılabilecektir. Bunun yanında, ortalama sigortalı sayısının hesabında, işverenin hem kendi çalıştırmış olduğu sigortalıların hem de alt işverenlerin (aracı kodu ile) çalıştırmış olduğu sigortalıların sayısı dikkate alınacaktır. İşverenlerimizin bu kriterlere uygun sigortalı ve işyerleri için Aylık Prim ve Hizmet Belgesini “06111” sayılı kanun numarası ile onaylamaları gerekmektedir. Ayrıca işverenlerimizin, 5510 sayılı Kanun uyarınca yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı sigortalıları Kuruma bildirmediği tespit edildiği taktirde, bahse konu sigorta prim desteğinin bir yıl süreyle faydalanamayacağı unutulmamalıdır.
