I-             GENEL AÇIKLAMALAR

E - fatura, şimdiye kadar kullanılmakta olan kâğıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip bi belge olup yeni bir belge değildir. Yani, e-fatura uygulaması ile mükellefler tarafından vergilendirmeyi ilgilendiren olayları belgelendirmede kullanılacak yeni bir belge yaratılmamıştır.

Mükelleflerin e-fatura kullanmaları konusunda usul ve esasları belirleme konusunda 213 Sayılı V.U.K.’nin 5766 Sayılı Kanunun 17. maddesi ile değişen mükerrer 242. maddesinin 2 numaralı fıkrası ile Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Bakanlık bu yetkiyi ilk kez 397 Seri No.lu V.U.K. Genel Tebliği ile kullanmış ve e-fatura uygulamasının esasları genel olarak çerçeve şeklinde belirlenmiştir.

Aynı genel tebliğde ana esaslar olarak;

Ø  Mal veya hizmet satışı dolayısıyla fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflerin, genel hükümler çerçevesinde kağıt fatura düzenleyebilecekleri gibi bu Tebliğde yer alan şartlar çerçevesinde e-fatura da düzenleyebilecekleri.

Ø  Mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmeyeceği,

Ø  Müşterinin istemesi durumunda genel hükümler çerçevesinde sadece kağıt fatura verilmesinin zorunlu olduğu,

da açıklanmıştır.

II-           E - FATURA UYGULAMASINA NASIL GEÇİLECEK

297 Seri No.lu Genel Tebliğ'de yer alan açıklamalara göre, E-fatura uygulaması kapsamında fatura oluşturma, gönderme ve alma işlemleri;

Ø  Bilgi işlem sistemlerinin e-fatura uygulamasına entegre edilmesi yoluyla,

Ø  E-fatura uygulamasına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile oluşturulan ve http://www.efatura.gov.tr/ internet adresinde hizmete sunulan “E-Fatura Portalı” aracılığıyla,

Ø  Web servisler aracılığı ile Gelir İdaresi sistemi üzerinden fatura gönderip alacak.

gerçekleştirilebilecektir.

Başkanlık portalı vastasıyla  (www.efatura.gov.tr) e-fatura gönderip alınması yolu daha çok faturalaşma hacmi düşük küçük ölçekli işletmeler tercih edeceklerdir. Bu yolla sisteme geçiş birkaç günde gerçekleştirilebilecektir.

    E-faturalar, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yetkilendirilen ve kamuoyuna ilan edilerek açıklanan aracı şirketler aracılığı ile de alınıp gönderilmesi sağlanabilecektir. Anlaşılacağı üzere, bu yolda e-faturaların gönderilip alınma işlemleri ilan edilen şirketlerce yapılacaktır.

Bu işlem için aracı firmalara sisteme kayıt sırasında ve düzenlenecek fatura sayısına göre belirlenmiş ücret ödenmesi söz konusu olacaktır.

Faturalaşma hacmi yüksek ve gelişmiş bilgi işlem altyapısına sahip şirketler ise web servisler aracılığı ile Gelir İdaresi sistemi üzerinden fatura gönderip alabileceklerdir.

III-          E – FATURA UYGULAMASINDAN NASIL YARARLANILACAK

E – fatura uygulamasından nasıl yararlanılacağı, nasıl bir yol izleneceği 416 Seri No.lu V.U.K. Genel Tebliğinde açıklanmıştır.

Buna göre, uygulamadan yararlanmak isteyen mükellefler sırası ile aşağıda yer alan işlemleri yerine getireceklerdir.

a) http://www.efatura.gov.tr/ internet adresinde yer alan "e-Fatura Uygulaması Başvuru Formu ve Taahhütnamesi" doldurularak yetkili kişi veya kişiler tarafından imzalanacaktır,

b) Tüzel kişi mükellefler için "Elektronik Mali Mühür Sertifika Sahibi Taahhütnamesi" doldurularak yetkili kişi veya kişiler tarafından imzalanacaktır,

c) Gerçek kişi mükelleflerin 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümleri çerçevesinde üretilen nitelikli elektronik sertifikaya sahip olacaklardır.

Belirtilen koşulları yerine getiren mükellefler,

“a) "E-Fatura Uygulaması Başvuru Formu ve Taahhütnamesi"nin imzalı aslı,

b) Tüzel kişi mükellefler tarafından "Elektronik Mali Mühür Sertifika Sahibi Taahhütnamesi"nin imzalı aslı,

c) Şirket kuruluş sözleşmesi Ticaret Sicil Gazetesinde 1/10/2003 tarihinden önce yayımlanmış ise ilgili ticaret sicil gazetesinin noter onaylı örneği veya aslının getirilmesi halinde Başkanlıkça onaylanmak üzere fotokopisi, (Sonradan unvan değişikliği yapılması halinde en son unvanın ilan edildiği ticaret sicil gazetesinin noter onaylı örneği veya aslının getirilmesi halinde Başkanlıkça onaylanmak üzere fotokopisi.)

d) Başvuru formuna tüzel kişi mükelleflerin adına imza atan kişi veya kişilerin yetkili olduğunu gösteren noter onaylı imza sirküleri örneği veya aslının getirilmesi halinde Başkanlıkça onaylanmak üzere fotokopisi,

ile GİB’ye yazılı olarak başvuruda bulunacaklardır.

Başkanlık tarafından yapılan değerlendirme sonrasında başvuruları uygun bulunan gerçek kişi mükelleflerin ile tüzel kişi mükelleflerden Mali Mühürlerinin temini işlemlerini yerine getirenlerin kullanıcı hesapları Başkanlıkça tanımlanacak ve aktive edilecektir.

Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra kullanıcı hesabı aracılığı ile e-fatura gönderme ve/veya alma işlemleri gerçekleştirilebilecektir.

IV-          SONUÇ

421 Seri No.lu V.U.K. Genel Tebliği’nin 3.1.1. bölümünde yer alan açıklamalara göre;

a)            04.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olan,

b)           06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,

için e-fatura uygulaması 01.09.2013 tarihinde başlayacak.

Ancak, uygulamaya geçiş şekli yukarıda açıklanan uygulamaya bu haliyle geçilmesinin uygulamaya geçmek zorunda olan mükellefler açısından bazı sorunları da beraberinde getireceği kuşkusuz.

421 Seri No.lu Genel Tebliğ ile belirlenen koşullar aynen uygulanacak olursa küçük büyük çok sayıda firma uygulama kapsamına girmektedir. Koşullar belirlenirken, uygulamanın öncelikle büyük ölçekli firmalarla başlanması sağlanabilir, bunun için sözü edilen lisans sahiplerinden ve üretici ya da ithalatçı firmalardan “satmak amaçlı” mal alan mükellefler kavranabilirdi. Daha sonra da kademeli olarak tüm mükellefler kapsama alınabilirdi.

Böyle bir yol izlenmeyerek tam bir kargaşa yaratılmıştır. Şu anda otomobiline bir istasyondan yakıt alan ve belirlenen ciroya ulaşan mükellefler uygulama kapsamına girip girmediklerinden amin değillerdir ve emin olabilecekleri bir yanıt verecek makama da ulaşamamaktadırlar. Ancak, şimdiki haliyle sözünü ettiğimiz mükellefler de uygulama kapsamına girmektedir.

Bu uygulamanın mükelleflere belli düzeyde bir maliyet getireceği açık. Yazar kasa uygulamasına geçişte olduğu gibi mükelleflere bazı kolaylıklar getirilebilirdi. O da mükelleflerden esirgenmiştir.

GİB internet sitesine düzenlenen elektronik faturaların arşivlenmesi işlemlerini içeren bir genel tebliğ taslağı koymuştur. Uygulamaya 15 günden az kaldığı halde halen uygulamanın dört başı mamur şekilde nasıl uygulanacağı henüz çok net değildir.

Bu koşullarda, uygulamanın başlangıcının öncelikle 01.01.2014 tarihine ertelenmesinde ve bu süre içinde de eksikliklerin giderilmesi ve uygulamanın kapsamı geniş olacaksa mükelleflere bazı kolaylıklar sağlanmasının yollarının belirlenmesinde yarar olduğu düşünülmektedir.